Sunday, October 6, 2019

Утаа юу эсвэл нүүрстөрөгчийн давхар исэл үү

Шатах процесс гэдэг нь шатах материал, хүчилтөрөгч болон өдөөгчийн тусламжтай эхэлдэг. Хүчилтөрөгч материал 2 байгаад өдөөгч нь байхгүй бол процесс хэзээ ч эхлэхгүй. Тэгэхээр энэ 3 хамт байж л сая нэг шатах процесс эхлэнэ.
Бидний дунд түгээмэл хэрэглэж байгаа түлш бол чулуун нүүрс юм. Нүүрс нь шатах материал. Органик бодис. Учир нь ногоон ургамал мод олон сая жил газар доор өндөр даралтан доор байснаар хувиралд орж нүүрс болон хувирдаг. Органик бодис гэдэг нь устөрөгч, нүүрстөрөгч 2-н нэгдэл өөр өөр нөхцөлд үүсгэсэн бодисууд юм. Органик бодис шатахад ус болон нүүрстөрөгчийн давхар исэл болон задардаг.
Яагаад утаа гардаг вэ?
Шатах материал нь өөрөө бас олон төрлийн үл шатах бодис их бага хэмжээгээр агуулж буй. Нүүрс мөн адил. Үнс үлдэнэ гэдэг нь үл шатах бодис агуулж байгаа хэрэг. Мөн тухайн шатах үедээ нүүрс маань өөрөө дутуу шатах юм бол тэр нь бас үнс болно. Утаа бол мөн л дутуу шатсан нүүрсний жижиг хэсгүүд агаарын урсгалаар яндангаар сорогдож гарч байгаа процесс. Мөн дулаан агаар дээш хөөрдөг зарчмаар яндан байхгүй байсан ч халуун учир дээш хөөрдөг.
Бид гал түлэх үед утаа дээш хөөрөөд эргээд доош газарт буудаг. Энэ байдлыг өвөл Улаанбаатарын орчны нөхцөл байдлаас харж болно.

Шатах процессын үед ялгарч буй хий болох нүүрстөрөгчийн давхар исэл нь зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс хэтэрвэл үхэлд хүргэдэг хий юм. Утаагүй түлш гэж нэрлэсэн нь агаарт дэгдэх дутуу шатсан бодисын дэгтэлтийг багасгах асуудал болохоос биш нүүрсхүчлийн давхар ислийн ялгарлыг арилгаж буй хэлбэр биш юм шүү дээ. Хүн тодорхой хэмжээний нүүрсхүчлийн хийг амьсгалж буцаагаад гаргадаг. Хэрвээ амьсгалж буй агаар дахь нүүрсхүчлийн хий хэмжээ зохистой түвшнээс ихсэх юм бол бие дотор тодорхой хариу үйлдлүүд эхлэх ба удаан үргэлжлэвэл тархи болон биеийн хэвийн ажиллагаа алдагдаж улмаар үхэлд хүргэнэ. Авто машинаа халаах гээд хучлагатай нь асааж орхиод өөрөө дотор нь сууж байгаад угаартаж нас барсан олон дохиолдол байдаг шүү дээ.

Иймд утаагүй түлш утаагүй зуух гэдэг нь дутуу шатсан бодисуудын хэмжээг багасгаж буй болохоос биш ялгаран гарах нүүрсхүчлийн хийн хэмжээг бууруулахгүй юм шүү дээ.
Хэрвээ та гал түлж үзээд өө утаа алга гээд яндангийн хаалтаа хаах ч юм уу эсвэл ямар нэг байдлаар өрөөн дэх нүүрстөрөгчийн давхар ислийн хэмжээг нэмэгдүүлэх л юм бол угаартаж эхлэнэ гэсэн үг шүү. Тэрнээс биш утаанд угаартаж буй хэлбэр биш юм. Хэрвээ утаанд угаартдаг байсан бол өнөөдөр Улаанбаатарчууд аль хэдийн бүгд үхчихсэн байгаа.

Monday, August 12, 2019

Ханан пийшингээс яагаад татгалзах ёстой вэ?

Хашаа байшинд амьдарч буй ихэнх айлууд ханан пийшинтэй байдаг. Ханан пийшинг Оросоос бид хуулбарлан авч ашиглаж ирсэн. Ханан пийшинг Оросууд өөрсдөө бол олон зуун жил хэрэглэсэн байх өө. Гэхдээ одоо бид яагаад хэрэглэж болохгүй вэ гэдгийг хөндий

21-р зуун, технологийн дэвшил гэх мэт үгсээс болоод өнөөдөр бид нэг л их хоцрогдсон мэт л ойлгох хүмүүс байна. Гэхдээ нөгөө талдаа ханан пийшингээсээ салаад утаа тортоггүй цэвэрхэн сайхан гэрт амьдрах боломж нь харин ч илүү нээлттэй болсон юм. Ханан пийшинг ашиглахад дараах хүндрэлүүд гарна.

1. Барих явцдаа хэрхэн зөв барихыг нь мэдэхгүйн улмаас алдаа гаргаад соролт муутай хийчихвэл гал түлэх бүрт утаа саагиж гэр дүүрэн манан будан болно.
2. Ханан пийшингээс маш муухай үнэр ханхалдаг. Нүүрсний тортог хөө нь буцаж пийшиндээ хуралдаад хэрвээ цан цохиж ус гоожвол ханан пийшингээс маш хурц үнэр гарч гэрээр нэг үнэр нь шингэдэг.
3. Ашигт үйлийн коеффицент маш муу. Таны түлсэн галын дулааны ихэнх нь яндангаар сорогдоод алга болчдог юм. Мөн хананы тоосгонууд нь халах гэж маш их цаг зарцуулна. Өдөрт та хичнээн гал түлж, үнс нурамтай зууралддаг билээ.
4. Үнс, хөө утааны гол үйлдвэрлэгч. Орой болмогц яндангаар олгойдох хар, цагаан утаа бол дутуу шатсан нүүрсний бичил хэсгүүд агаарын сорох хүчний нөлөөгөөр шатаж байсан зуухны хэсгээс ханан пийшингийн сувгуудаар дамжин агаарт цацагдаж буй хэрэг.

Мэдээж огт нүүрс түлэхгүй бол бас хэцүү байдалд орно. Засгийн газар шахмал түлш Таван толгойн нүүрсээр хийж энэ жил Улаанбаатарт түүхий нүүрс хэрэглэхгүй гэсэн тогтоол гаргасан. Хэрвээ иргэд үүнийг идэвхитэй хэрэглэвэл агаарын бохирдол бууруулахад тодорхой дэвшил гарах юм.
Гэхдээ дан ганц түлшээ солиод утаа багасна гэж үгүй. Бидний амьдардаг ихэнх хашаа байшин маань дулааны алдагдал маш их байдаг тул тэр хэрээрээ их гал түлэхийг шаардана. Их гал түлэх тусам их утаа , их нүүрс их агаарын бохирдол бий болно.

Тэгэхээр та ханан пийшингээсээ, утаа тортог хөөтэй хар пийшингээсээ салмаар байвал жоохон өөрөөр бодоод үзээч. Яавал би гэртээ гал түлэхгүй байж болох вэ гээд нэг бодоод үзээрэй. Цахилгаан халаагуур, нам даралтын зуух, хана таазаа дулаалах, цонхоо вакум болгох гэх мэт олон шийдлүүд эцэстээ таны тав тухтай дулаан гэрт аль болох бага нүүрс түлж амьдрах боломжийг нэмэгдүүлнэ.

Нүүрс түлэхээ байна гэдэг нь өөрөө дагаад маш их эерэг зүйлсийг бий болгоно.

Нүүрс түлэхээс өөр арга алга хөлдөж үхэлтэй биш гэж ярихын оронд хэрхэн нүүрс түлэхээ болих вэ гэж бодоорой.